Hugo Kołłątaj
Żył w latach 1750 – 1812.
Był jednym z najświatlejszych Polaków w okresie oświecenia. Miał swój udział w tworzeniu Konstytucji 3 Maja.
Interesowało go prawo, teologia, ekonomika, bibliotekarstwo, przyroda, geografia, geologia, kartografia. Dobrze znane mu były Włochy, zwiedził je niemalże całe, poznał kulturę i specyfikę życia. W czasach Sejmu Wielkiego działał wraz z gronem polityków i publicystów.
Z jego inicjatywy powstała tzw. Kuźnica Kołłątajowska będąca grupą polityczną, której celem było kształtowanie życia społeczeństwa wedle praw oświeceniowych. W 1790 roku ogłosił Prawo polityczne narodu polskiego, pracę, która była rozwinięciem projektu Konstytucji. Zawsze naczelnym jego hasłem było dobro kraju i chęć jego zreformowania. Zmarł nagle, niespodziewanie podczas pracy. W ostatniej drodze towarzyszyli mu tylko najbliżsi przyjaciele……Szybko zapomniano gdzie znajduje się jego grób. Pozostało tylko serce Kołłątaja, które do dziś spoczywa w kościele we wsi Wiśniowa w byłym województwie sandomierskim.
KALENDARIUM
1.04.1750 – Dederkały, narodziny Hugona Kołłątaja; syna Marianny i Antoniego
1761 – nauka w Krakowie, studia w seminarium duchownym
1771-1775 – podróże zagraniczne
1776 – msza prymicyjna w Dederkałach
październik 1776 – praca w sekcji Komisji Edukacji Narodowej
1783 – rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego
1786 – wyjazd z Krakowa na Litwę (objęcie funkcji referendarza litewskiego)
1788 – pierwsze dzieło literackie – Listy Anonima
1791 – podkanclerzy koronny
1792 – udział w pracach Sejmu Czteroletniego; wyjazd do Saksonii
1794 – powrót do kraju – napisanie Uniwersału połanieckiego
1794-1802 – aresztowanie i więzienie w Galicji przez Austriaków
1803 – pobyt w Berehu pod Krzemieńcem; praca z Tadeuszem Czackim nad tworzeniem Liceum Krzemienieckiego
1807-1808 – więzienie w Moskwie
1808 – powrót do kraju
28 .02.1812 – śmierć w Warszawie